1. Kim loại kiềm

   - Thuộc nhóm IA, đứng đầu mỗi chu kì (trừ chu kì 1).

   - Tính chất vật lí: mềm, khối lượng riêng nhỏ, nhiệt độ nóng chảy thấp.

   - Có 1e ở lớp ngoài cùng ().

   - Tính chất hóa học: Có tính khử mạnh nhất trong tất cả các kim loại (tác dụng với nước, axit, phi kim).

M →  + 1e

Một số phương trình minh họa:

   - Phương pháp điều chế: điện phân hợp chất nóng chảy.

2. Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm.

   - NaOH: có tính kiềm mạnh; được dùng để nấu xà phòng, chế phẩm nhuộm tơ nhân tạo,…

   - : có tính lưỡng tính, bị phân hủy bởi nhiệt; dùng được trong công nghiệp dược phẩm và thực phẩm.

   - : là muối của axit yếu; được dùng trong công nghiệp thủy tinh, bột giặt, phẩm nhuộm, giấy sợi…

   - : có tính oxi hóa mạnh khi đun nóng; được dùng làm phân bón, chế tạo thuốc nổ.

II. Kim loại kiềm thổ và hợp chất

1. Kim loại kiềm thổ

   - Thuộc nhóm IIA, đứng sau nguyên tố kim loại kiềm trong mỗi chu kì.

   - Tính chất vật lí: tương đối mềm, nhiệt độ nóng chảy thấp.

   - Có 2e lớp ngoài cùng ().

   - Tính chất hóa học: có tính khử mạnh (tác dụng với phi kim, dung dịch axit, nước):

M →  + 2e

Một số phương trình minh họa:

   - Phương pháp cơ bản là điện phân muối nóng chảy của chúng.

 → Ca + ↑

 → Mg + ↑

2. Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm thổ

   - Ca: là một bazơ mạnh, dung dịch Ca có tính chất chung của một bazơ tan; được dùng trong xây dựng, trồng trọt và sản xuất clorua vôi.

   - : bị nhiệt phân hủy; bị hòa tan bởi  trong nước ở nhiệt độ thương; được dùng nhiều trong ngành công nghiệp, xây dựng, thực phẩm, …

   - Ca(: có tính lưỡng tính, bị phân hủy bởi nhiệt.

   - : tùy theo lượng nước kết tinh trong muối, có ba loại.

      + .O (thạch cao sống): bền ở nhiệt độ thường; được dùng để sản xuất xi măng.

      + .O hoặc .O (thạch cao nung); được dùng để đúc tượng, trang trí nội thất,…

      +  (thạch cao khan): không tan và không tác dụng với nước.

3. Nước cứng

   - Nước cứng là nước chứa nhiều ion  và , nước mềm là nước chứa ít hoặc không chứa các ion trên.

   - Phân loại:

      + Nước cứng có tính cứng tạm thời: chứa Ca( và Mg(.

      + Nước cứng có tính cứng vĩnh cửu: chứa các muối clorua và sunphat của canxi và magie.

      + Nước cứng có tính cứng toàn phần: có cả tính cứng tạm thời và tính cứng vĩnh cửu.

   - Cách làm mềm nước cứng: phương pháp kết tủa và phương pháp trao đổi ion.

Lưu ý:

 Ion  trong muối của kim loại kiềm và kiểm thổ có tính lưỡng tính:

 +  → O +

 +  → O +